Je hebt nu de basis van de technische analyse in de vingers en kennisgemaakt met technische trends en steun en weerstand. Daar gaan we nu een onderdeel aan toevoegen, namelijk supply en demand. Van dit onderdeel wordt enorm veel gebruikgemaakt door technische traders en de grotere spelers in de markt. Supply en demand zijn Engelse woorden voor vraag en aanbod, of eigenlijk voor aanbod (supply) en vraag (demand). Je weet als het goed is dat de koers tot stand komt en beweegt door middel van vraag en aanbod. Je weet ook dat een situatie waarin de vraag groter is dan het aanbod zorgt voor een stijgende koers. En de situatie waarin het aanbod groter is dan de vraag, zorgt voor een dalende koers. Het spel van vraag en aanbod zorgt voor de verdere schommelingen in de koers. Er kunnen allerlei fundamentele factoren ten grondslag liggen aan de toe- of afname van de vraag of het aanbod, maar die zijn voor dit onderdeel niet zo relevant. Hier kijken we puur naar grote gebieden van vraag en aanbod die uit de grafiek af te lezen zijn en hoe de koers daarop reageert.
De zones
In hoofdstuk 4 heb je al kunnen lezen hoe het principe van supply en demand werkt voor de technische analyse. De koers stijgt als gevolg van meer vraag dan aanbod en de koers daalt bij meer aanbod dan vraag. Maar soms houden vraag en aanbod elkaar tijdelijk in evenwicht voordat een van de twee de overhand neemt. Die tijdelijke momenten of gebieden van evenwicht noemen we de supply- en demand-zones. Je weet pas dat je met zo’n zone te maken hebt wanneer de koers impulsief omhoog of omlaag uit zo’n gebied beweegt. Schiet de koers omhoog, dan geldt dat gebied als demand-zone. De vraag heeft immers de overhand genomen over het aanbod. En zakt de koers, dan kun je het als supply-zone markeren. Het aanbod heeft in dat geval de strijd gewonnen. De impulsieve beweging omhoog of omlaag laat een gebied met een hoop volume achter. Daar komen we zo op.
De strijd tussen vraag en aanbod
Je moet begrijpen dat de supply- of demand-zone ontstaat als gevolg van een lokale strijd tussen vraag en aanbod. Die strijd is goed te zien op het lagere timeframe (bijvoorbeeld vijftien minuten). Daar zie je een flink aantal candles in een zijwaartse beweging, oftewel in een range. In een supply- of een demand-zone is de vraag of het aanbod gecondenseerd tot een klein gebied. De koers wordt in toom gehouden tussen de boven- en de ondergrens. Maar zoals je weet, kan de koers nooit eeuwig in een range blijven. Hij breekt er een keer uit, opwaarts dan wel neerwaarts. Breekt de koers uit door middel van een impulsieve beweging, dan zou hij heel goed de range kunnen achterlaten als een supply- of demand-zone. Wat daarvoor nodig is, is dat de range op het lage timeframe een imbalance candle vormt op het hoge timeframe (bijvoorbeeld één dag). De strijd tussen vraag en aanbod op het lage timeframe zorgt voor een imbalance candle op het hoge timeframe. De imbalance candle moet op het hoge timeframe plaatsvinden voorafgaand aan de impulsieve candle. De imbalance candle is de candle waarin de strijd plaatsvindt en de impulsieve candle is de candle die aangeeft of de vraag of het aanbod als winnaar uit de bus is gekomen. Tezamen vormen zij de supply- of demand-zone. De een kan bij een officiële supply- of demand-zone niet zonder de ander bestaan. De impulsieve candle na de imbalance candle is de bevestiging dat het om een supply- of demand-zone gaat.
De imbalance candle: < 50% body candle
Gedurende de vorming van de imbalance candle beweegt de koers omhoog en omlaag. Hij bevindt zich immers in een range. Om uiteindelijk de imbalance candle te creëren moet de body van de candle kleiner zijn dan de helft van de totale candle. De body moet minder dan vijftig procent zijn (< 50%). De wicks van de candle, de stokjes aan de onder- en bovenkant, zijn dus in totaal groter dan de body. De open- en de slotkoers van de candle liggen dicht genoeg bij elkaar om de body kleiner dan de wicks te maken. Dat maakt de candle imbalanced, oftewel in disbalans. En dat is interessant. Want hoewel de vraag en het aanbod elkaar in evenwicht houden in de range op het lage timeframe, is de candle op het hoge timeframe toch in disbalans. Dat maakt dat de koers al geneigd is om een vreemde beweging te maken. En als de koers dan ook nog eens een impulsieve beweging omhoog of omlaag maakt, dan kun je die imbalance candle aanmerken als supply- of demand-zone. Dat is waardevolle informatie.
Impulsiviteit
Stel je de ontwikkeling van een demand-zone in de grafiek eens visueel voor. De koers vertoont een imbalance candle voorafgaand aan een grote impulsieve opwaartse candle. De imbalance candle heeft een kleine body vanwege de grote hoeveelheid transacties in de strijd tussen vraag en aanbod. Maar is de koers eenmaal uitgebroken, dan creëert deze een grote impulsieve candle. Vaak zijn de daaropvolgende candles ook nog impulsief in dezelfde richting. Hoe sterker de vraag die de strijd uiteindelijk heeft doen winnen, hoe meer candles in dezelfde richting erop volgen. Dit is alleen geen duurzame koersontwikkeling. De vraag zal ergens afnemen, waardoor de stijging zal stoppen. De gedachte is dat een partij met veel kapitaal de impulsieve stijging heeft veroorzaakt als gevolg van een grote kooporder. De vraag namin extreme mate de overhand en dat resulteerde in de grote stijging. Echter, er komt een koers waarop die partij de aandelen niet meerwil kopen. De koers (prijs) is niet meer aantrekkelijk genoeg. De partij stopt met kopen en de vraag neemt af. Het aanbod maakt weer kans om toe te nemen en de overhand te nemen over de vraag. Vaak is dat ook wat er gebeurt. De koers zakt vervolgens weer in de richting van de demand-zone. De kooporder van de grote partij heeft een gebied achtergelaten waar niet meer veel tussenliggende orders uitstaan. Die partij heeft in korte tijd het gehele orderboek rond dat gebied geabsorbeerd en geleegd. In de weg omlaag zijn er dus weinig orders die de koers kunnen opvangen. Vroeg of laat komt de koers weer in het gebied waar de impulsieve stijging begon, oftewel de demand-zone. Nu wordt het interessant.
Magnetische werking
Het is alsof de koers omlaag wordt gedrukt om nog eens terug te komen in het gebied waar de impulsieve beweging begon. Waarom? Het antwoord is: liquiditeit. In dit gebied ligt nog een hoop volume. Voorafgaand aan de impulsieve beweging zien we niet voor niets een impulsieve candle. Hier wisselden een hoop aandelen van eigenaar in een strijd tussen vraag en aanbod. De insteek is dat hier nog steeds een hoop volume ligt dat gebruikt kan worden om een grote positie te vullen. Stel je voor dat de grote partij bij het creëren van de impulsieve beweging en de demand-zone slechts de helft van zijn positie heeft kunnen vullen. De partij heeft zoveel kapitaal te besteden dat er eerst niet genoeg orders openstonden om de gehele positie te vullen tegeneen koers die aantrekkelijk is. De partij moet dus wachten tot de koers weer terugkomt op een niveau waarop het weer aantrekkelijk genoeg is om de rest van de positie te vullen. En idealiter gebeurt dat in een zone waar veel volume of liquiditeit ligt. Dat is dus zo’n demand-zone. Als een magneet wordt de koers naar de demand-zone getrokken. De grote partij begint weer met kopen in of rond de demand-zone en de koers reageert daar opnieuw positief op. ‘Tappen in demand’ noem je dat. De koers stijgt weer als gevolg van de reactie op de demand-zone. De tweede stijging hoeft niet altijd even impulsief te zijn als de eerste, maar opnieuw tappen in zo’n demand-zone is wel een goed en betrouwbaar signaal voor een nieuwe stijging. En dat maakt het een interessant moment om aandelen te kopen. Andersom geldt dit ook voor supply-zones. De koers reageert hier op dezelfde manier op, maar dan omgekeerd. En dat maakt het tappen in supply een goed verkoopmoment.
Verse demand
Supply- en demand-zones komen regelmatig voor in de grafiek en het kan maar liefst jaren duren voordat de koers terugkomt in een supply- en demand-zone, of het gebeurt zelfs helemaal niet. Zojuist hebben we supply en demand binnen een korte tijdsperiode behandeld, maar het kan dus ook voorkomen dat de koers pas jaren later in bijvoorbeeld een demand-zone terechtkomt. Stel je voor dat de koers in drie jaar tijd stijgt van twintig tot honderd. In die stijging heeft de koers een aantal demand-zones achtergelaten op bijvoorbeeld het dagelijkse timeframe waar de koers nog niet is teruggekomen. De demand-zone is nog vers of ongetapt (unmitigated). Zolang een demand-zone nog vers is, is de kans groot dat de koers hier nog een reactie op zal geven. Er bevindt zich immers nog liquiditeit in dit gebied waar beleggers en traders gebruik van willen maken. Wanneer de koers vanaf honderd terugzakt, zal hij in de weg omlaag reageren op de nog openliggende demand-zones, al dan niet heftig. Daar is als trader op in te spelen.
Verschillende tijdspannes
De regel is dat hoe hoger het timeframe, hoe sterker de demand (of supply). Is een supply- of demand-zone eenmaal getapt, dan bevindt zich daar nog weinig liquiditeit voor een sterke reactie. De koers stijgt of zakt waarschijnlijk door de supply- of demand-zone. In dat geval gaat de koers op zoek naar de eerstvolgende supply- of demand-zone op een hoger timeframe, naar een nieuw gebied waarin het op het lage timeframe zijwaarts kan bewegen en nieuwe prijsactie kan ontwikkelen. Hierbinnen kunnen zones op het lage timeframe natuurlijk wel weer dienen als supply en demand op de kortere termijn. Belangrijk is dat je de zones op de verschillende timeframes niet door de war haalt. Een genomen positie op basis van een demand-zone op het hoge timeframe moet je als positie op het hoge timeframe benaderen. Je kunt deze niet combineren met een set-up of analyse op het lage timeframe. Wat je wel kunt doen, is een top-downanalyse maken van het hoge timeframe naar het lage timeframe om de trends op het hoge timeframe te identificeren, om daar vervolgens op het lage timeframe rekening mee te houden tijdens het traden. In een opwaartse trend als gevolg van een demand-zone op het hoge timeframe kun je wel bevooroordeeld zijn om op het lagere timeframe vooral opwaarts te traden in plaats van neerwaarts. Zorg wel dat je voor je trades niet in de war raakt van de verschillende timeframes. Bepaal je in- en uitstapmomenten zoveel mogelijk op basis van hetzelfde timeframe.
Supply en demand (gebruiken) in trends
De zones van supply en demand vormen enorm betrouwbare gebieden om aandelen in te kopen of te verkopen. Volatiliteit als gevolg van liquiditeit is wat de markt beweegt en in deze zones ligt bij uitstek veel liquiditeit. Grote spelers in de markt hebben grote hoeveelheden liquiditeit nodig om hun grote posities rendabel te maken. En daarvoor maken zij graag gebruik van zones van supply en demand. Dat kunnen wij ook! Dat doe je door zo veel mogelijk aandelen te kopen in een demand-zone en zo veel mogelijk te verkopen in een supply-zone. In een opwaartse trend kun je een demand-zone gebruiken als instapmoment op een higher low. En in een neerwaartse trend kun je een supply-zone gebruiken als instapmoment op een lower high. Zo stapje in op de meest aantrekkelijke prijspunten in een trend. Supply- en demand-zones kunnen in een tegengestelde trend ook voor een tijdelijke correctie of rally zorgen waar je op kunt inspelen.